ΤΡΙΒΙΔΙΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ, ΓΛΥΚΑ ΨΩΜΑΚΙΑ ΜΕ ΜΑΣΤΙΧΑ. TRIVIDIA: SWEET BREADS WITH MASTIHA, A RECIPE FROM KAZANTZAKIS’S SISTER.

Γλυκά ψωμάκια στα πικρά χρόνια της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη. Λιτά τα υλικά, σπιτικό γιαούρτι, μαστίχι για το άρωμα, ζάχαρη για τη γλύκα, ελαιόλαδο για το ζύμωμα και αβγό για το ωραίο χρώμα.

Αυτά τα μοσχοβολιστά ψωμάκια λοιπόν τα ζύμωναν στο πατρικό σπίτι του Νίκου Καζαντζάκη όπως μας πληροφορεί το πολύτιμο βιβλίο του Κώστα και της Μαρίας Ψυλλάκη «το ψωμί και τα γλυκίσματα των Ελλήνων». Ευτυχώς που με  πολύ επιμέλεια κατέγραψε τη συνταγή στο συνταγολόγιο της η μία από τις δύο αδερφές του συγγραφέα, η Αναστασία και έτσι τη γνωρίσαμε και εμείς.  

Φαντάστηκα την κυρία Αναστασία να γλυκοζυμώνει τα τριβίδια της, να τα αρωματίζει με άσπρο κρυστάλλινο μαστίχι μιας και η μαστίχα δεν έλειπε εκείνα τα χρόνια από τα σπίτια της Κρήτης και να τους δίνει ίσως ένα πιο γιορτινό σχήμα, για αυτό και εγώ τα έπλεξα.

Γιατί όμως τα λένε τριβιδια? Τα τριβίδια ήταν μικρά στενόμακρα ψωμάκια και η βασική τους ζύμη προερχόταν από τα υπόλοιπα της ζύμης που κολλούσαν στην ξύλινη ταλαίπωρη σκάφη του ζυμώματος. Πριν ξεπλύνουν τη σκάφη ,τρίβανε καλά καλά όλες τις εσωτερικές της επιφάνειες και έβγαζαν τρίματα της ζύμης και κολλημένο αλευράκι, τα έβρεχαν, τα ζύμωναν ξανά και σχημάτιζαν μικρά στενόμακρα ψωμάκια, τα τριβίδια και τα ψήνανε πρώτα πρώτα στον φούρνο. Τα παιδιά περιμένανε πως και πως αυτά τα πρώτα ζεστά ροδοψημένα ψωμάκια, τους βάζανε λίγο λαδάκι και ζάχαρη και τρέχανε για παιχνίδι. Έτσι από τότε και για πολλά χρόνια τα μικρά ψωμάκια, τα σάντουιτς , τα λέγανε τριβίδια.

Αφού έψησα λοιπόν τα τριβίδια μου, έψαξα και την βιβλιοθήκη μου και βρήκα ένα μόνο (περίεργο μάλλον θα τα δανείστηκα τα άλλα που έχω διαβάσει), το βιβλίο του Καζαντζάκη ‘Αδερφοφάδες’, ένα από τα πιο αξιόλογα βιβλία που θα μπορούσε κάποιος να διαβάσει για να γνωρίσει αυτή την τόσο σημαντική ελληνική πένα. Το βιβλίο είναι στη βιβλιοθήκη μου δεν ξέρω από πότε, , είναι τόσο παλιό που απόρησα και εγώ που το ξεφύλλισα, παιδάκι πρέπει να ήμουν όταν το διάβασα. Η τιμή του 130 δραχμές.

Δεν είναι τσουρέκια λοιπόν, αλλά για μένα ήταν από τις πιο ενδιαφέρουσες αρτοπαρασκευαστικές παραδοσιακές συνταγές, με μία γλυκόπικρη παλιά ιστορία πίσω της.

Για πέντε μοσχοβολιστά γλυκά τριβίδια

400 γρ αλεύρι για όλες τις χρήσεις

15 γρ φρέσκια μαγιά

½ φλιτζάνι ζάχαρη,

65 γρ γιαούρτι

½ κουταλάκι κοπανισμένη μαστίχα

μία τσιμπιά αλάτι

4 κουταλιές ελαιόλαδο για το ζύμωμα

για το άλειμμα

1 κρόκος αβγού

μία κουταλιά γάλα
1 κουταλιά σουσάμι

για το ζύμωμα θα χρειαστώ 150 γρ νερό

Διαλύω τη μαγιά σε 100 γρ χλιαρό νερό, προσθέτω το γιαούρτι, 50γρ αλεύρι ανακατεύω και αφήνω τον πηχτό χυλό σκεπασμένο με μία μεμβράνη να φουσκώσει.

Βάζω το υπόλοιπο αλεύρι στο μπολ και προσθέτω τη ζάχαρη, τη μαστίχα, τη μαγιά, το νερό και ανακατεύω καλά. Όπως λέει και η συνταγή της κυρίας Αναστασίας Καζαντζάκη προς το τέλος λαδώνουμε τα δάκτυλά μας και γλυκοζυμώνουμε. Η ζύμη δεν είναι καθόλου σφιχτή ίσα ίσα που όταν την αφήνω να φουσκώσει κολλάει ακόμη στα χέρια, όπως περίπου στα τσουρέκια, αλλά λαδώνοντας τα χέρια μπορώ και τη σχηματίζω σε μπάλα. Αφήνω τη ζύμη να φουσκώσει σκεπασμένη με μία μεμβράνη. Βγάζω τη ζύμη από το σκεύος και προσθέτω δύο τρεις κουταλιές αλεύρι για να μπορέσω να τη ξαναζυμώσω. Ζυγίζω τη ζύμη, λαδώνοντας τα χέρια συνεχώς και τη χωρίζω σε 5 μέρη. Πλέκω σε απλές πλεξούδες τη ζύμη και τα ακουμπώ σε ένα λαδόχαρτο μέσα στο ταψί

Αλείφω τα τριβίδια με τον κρόκο και το γάλα, τα πασπαλίζω με σουσάμι και τα αφήνω να φουσκώσουν.

Προθερμαίνω το φούρνο στους 180^ο στις αντιστάσεις πάνω κάτω και ψήνω τα τριβίδια για 20΄.